Czytelnie oznakowane rurociągi w obiektach przemysłowych pomagają w utrzymaniu bezpiecznego i wydajnego miejsca pracy. Kiedy rury są wyraźnie oznaczone, zachodzi dużo mniejsze prawdopodobieństwo wypadków związanych ze zdrowiem pracowników i zniszczeniem mienia.

Jeśli pracownicy, oddziały ratunkowe, czy nawet goście zakładu przemysłowego nie potrafią szybko określić, co przepływa przez instalację rurociągową, może to doprowadzić do bardzo niebezpiecznych sytuacji. Rury mogą być błędnie zidentyfikowane, czasem ktoś może błędnie nie rozpoznać zagrożenia związanego z niebezpieczną substancją. Co zdarza się jednak najczęściej? Przy braku czytelnego oznakowania pracownicy będą potrzebowali dużo więcej czasu na odnalezienie, co przemieszcza się przez konkretną instalację podczas napraw i przeglądów.

---

Znakowanie rurociągów – przepisy i normy

Od 2005 roku w Polsce nie obowiązują normy dotyczące znakowania rurociągów. Unormowane jest tylko oznakowanie instalacji zawierających substancje lub preparaty niebezpieczne.  Obowiązek ten wynika z Rozporządzenia Ministra Zdrowia z 22 maja 2012 r. w sprawie sposobu oznakowania miejsc, rurociągów oraz pojemników i zbiorników służących do przechowywania lub zawierających substancje niebezpieczne lub mieszaniny niebezpieczne (Dz. U. z 29 maja 2012, poz. 601). Przepis ten nie określa jednak kolorów i kształtu strzałek kierunkowych, lecz jedynie kształt, kolory i piktogramy znaków ostrzegawczych (GHS) dla różnych substancji niebezpiecznych.

Specjaliści od BHP w wielu firmach, a także wykonawcy i projektanci oznakowań rurociągów, do których należy ELMETAL, wspomagają się często przepisami z nieaktualnej normy PN-70/N-01270/01-14: „Wytyczne znakowania rurociągów. Postanowienia ogólne”.

Nieobowiązująca już od października 2005 roku norma obejmowała między innymi:

• kod barw rozpoznawczych dla przesyłanych czynników,
• barwy rozpoznawcze i uzupełniające,
• opaski identyfikacyjne,
• podstawowe wymagania.

---

Niestety, powstałe na początku lat 70. regulacje tylko w niewielkim stopniu zaspokajają potrzeby szczegółowego oznakowania coraz bardziej skomplikowanych instalacji. Projektanci korzystają więc również z innych przepisów: np. dotyczących oznakowani butli gazowych, czy uważanych za najbardziej precyzyjne norm amerykańskich (ASME A13.1-2017) oraz brytyjskich (BS1710).

Postęp technologiczny spowodował, że liczba czynników produkcyjnych (rodzajów wody, innych cieczy, gazów, mieszanin itp.) i ich parametrów (np. temperatura, ciśnienie i inne) jest tak wielka, że wskazane jest określenie – już na podczas projektowania instalacji rurociągowych – rodzaju i sposobów oznakowania. Konieczne jest również wywieszenie w pomieszczeniach z instalacjami technologicznego wykazu (legendy) z wzorami i opisem zastosowanych oznaczeń. Są to informacje niezbędne, przede wszystkim dla zmieniającej się obsługi, ale również oddziałów ratunkowych czy straży pożarnej.